Edición profesional de son con Linux
Introdución: Latencia, Kernel RT (lowlatency) e Jack
Last updated
Introdución: Latencia, Kernel RT (lowlatency) e Jack
Last updated
A pregunta que debemos facernos é se podemos abordar dunha maneira profesional a creación, edición e/ou produción de son desde Linux facendo uso, exclusivamente, de software libre.
Para poder responder adecuadamente a esta cuestión, debemos empezar por considerar o (delicado) tema da latencia. Sen meternos en temas demasiado sesudos, podemos definir latencia de son como o tempo que transcorre entre o momento da emisión dun son e o momento no que se escoita. É dicir, é un retardo que se aprecia entre a xeración dun son e o son propiamente devandito.
É un tema fundamental posto que, aínda que non é posible conseguir a latencia cero -explicarémolo máis adiante-, é necesario que a latencia existente non sexa apreciable para o oído humano ou nos resultaría imposible manexar o sistema, “tocar” ou “interpretar” os sons en tempo real.
Vexamos, o son propágase a unha velocidade de 340 metros por segundo; é dicir, si emitimos un son a unha distancia dun metro, tardaremos en escoitalo algo menos de 3 milisegundos (concretamente 2’9 milisegundos). Baixo esta premisa, decatámonos de que calquera músico asume certa latencia implícita.
Por exemplo, un guitarrista (acústico) ten a fonte de son a uns 40 cm polo que tardará preto de 1 milisegundo en escoitalo. Un violinista (está a uns 10 cm da súa fonte de son) uns 0’3 milisegundos. Un guitarrista eléctrico, si atópase a uns 3 metros do amplificador, terá que soportar unha latencia de 9 milisegundos. Este exemplo pódese facer aínda máis complexo se pensamos nun grupo de varios instrumentistas tocando en distintas partes dun escenario e tentando tocar todos xuntos e compasados. Pero ese non é o tema que nos ocupa polo que o deixaremos para mellor ocasión.
Un computador, como xa dixemos, tamén ten latencia pero, neste caso, non se debe á distancia entre o emisor e o receptor si non entre a xeración do son e a emisión efectiva do mesmo. Igualmente, que no caso anterior, hai certos límites de latencia admisibles (por ser imperceptibles polo oído humano). Polo xeral podemos admitir, para un sistema “en tempo real”, unha latencia de 11 milisegundos.
Como abordamos, pois, o tema da latencia de son dun computador que funcione baixo o Sistema Operativo GNU/Linux? A resposta é sinxela: utilizando un Kernel RT (lowlatency ou de baixa latencia). O Kernel “normal” de Linux é multitarea e ten un sistema de control de prioridades pero non podemos interromper os procesos en “calquera sitio” e é onde aparece a latencia. Un Kernel RT controla a prioridade dos procesos e é capaz de xestionar dunha maneira máis eficiente esa latencia.
Tamén podemos contribuír a diminuíla utilizando hardware máis moderno e potente. De feito, para un uso non intensivo do procesamento de sinal de son non é necesario dispor dun kernel de baixa latencia, simplemente chegará cun hardware adecuado. Un exemplo sería o procesado de son con Audacity: podemos gravar ou editar son sen necesidade de ter instalado un kernel de baixa latencia.
Si quixésemos instalar un Kernel RT en GNU/Linux (por exemplo nunha distro da rama Debian) debiéramos facelo da seguinte maneira:
Unha vez instalado o Kernet RT, para poder xestionar as conexións de audio entrantes e saíntes no noso sistema operativo Linux, usaremos JACK (Jack Audio Conection Kit, http://jackaudio.org/) que é un servidor de son que prové de conexións de baixa latencia entre aplicacións.
Esta é a pantalla principal de QjackCt (https://qjackctl.sourceforge.io/ unha interface gráfica de jack que nos axuda á hora de interactuar co programa)
E esta é a xanela de configuración onde podemos observar (abaixo á dereita) que con esa configuración conséguese unha latencia de 5’8 milisegundos (calquera valor por baixo de 11 milisegundos é máis que aceptable).
Unha vez configurado JACK (cousa da que nos ocuparemos noutro momento) estamos en disposición de empezar a traballar co noso software de son (composición, edición, produción, …) na nosa distribución de GNU/Linux favorita. De feito, existen distribucións específicas de Linux para o tratamento de son a todos os niveis (Ubuntu Studio, KXStudio, Musix, AVLinux, ...). Tanto a configuración do servidor de audio JACK, como a elección do software que queremos usar e/ou a distribución máis adecuada son temas que trataremos máis adiante.
Até logo e que non pare a música!
