Cartografía participativa: OpenStreetMap
Historia e evolución da cartografía participativa
PreviousAnalytics, Free Data e outras NetworksNextXornada de presentación de software con licenza libre para uso científico
Last updated
Historia e evolución da cartografía participativa
Last updated
A sociedade da información incorporou nas últimas décadas o compoñente xeográfico dos datos á vida cotiá. A cartografía deixou de ser un elemento de campos profesionais ou científicas, con pouca presenza na actividade dos cidadáns, para se converter nunha ferramenta líder para o público en xeral, e esencial para as administracións e moitas empresas. O propio desenvolvemento da cartografía deixou de ser un dominio exclusivo de profesionais e expertos do sector, para ser unha tarefa abertas grazas as novas tecnoloxías que permiten aos usuarios desenvolver e compartir información de cartografía de forma colaborativa, como o proxecto OpenStreetMap (OSM).
Esta fortaleza de OSM pode ser encadrado dentro da nova tendencia ou fenómeno social chamado neoxeografia, derivado do novo uso masivo que ten a cartografía en Internet. As novas tecnoloxías de información ofrecen libertade de acceso á xeorreferenciación de lugares e a xeoetiquetación de contidos, grazas ao aumento do uso cotián do GPS e dispositivos que permiten o posicionamento a través das redes de comunicación. A facilidade de integración de novos recursos en entornos web usando APIs consegue que calquera poida publicar información directamente en función dos seus intereses e criterios espaciais, temporais, creativos e/ou comprometidos con algunha causa territorial ou social. Neste sentido, estas ferramentas abren o camiño para un novo desenvolvemento tecnolóxico que dende o CartoLab-UDC estamos intentando promover e potenciar coa creación de novos servizos e aplicacións. Pero diso falaremos noutra ocasión.
O funcionamento da cartografía participativa ou colaborativo remóntase á orixe mesmo da elaboración dos mapas, onde os viaxeiros e exploradores foron axudados polos pobos indíxenas para trazar mapas e rutas a través dunha rexión. Trátase polo tanto dunha combinación do coñecemento local, coa base da participación directa dos habitantes dun lugar, coas tecnoloxías que crean e representan información xeográfica dun área para un propósito particular, e que durante séculos teñen necesitado de especialistas en cartografía para poder elaborarse cun certo rigor. A obra "O xeógrafo" do pintor holandés Johannes Vemeer século XVII, reflicte con gran beleza esa necesidade de dipoñer dunha iluminación científica e dunha instrumentación complexa para poder construír un mapa.
FOTOGRAFÍA:
J. VERMEER - O xeógrafo (Museo Städel, Frankfurt am Main, 1669) Sen embargo, as técnicas informáticas, xunto cos avances nas tecnoloxías de información e comunicación, e as capacidades que ofrecen as técnicas de captura e procesamento da información xeográfica, revolucionan o proceso de creación de cartografía. Hoxe simplemente cun teléfono con conexión a Internet, calquera con coñecementos básicos ou unhas simples indicacións, é capaz de participar na creación de cartografía de precisión en calquera rexión do mundo, como evidencia o proxecto colaborativo OpenStreetMap para crear mapas libres e editables. OSM pódese definir como un movemento mundial para crear e compartir información xeográfica de xeito voluntario e aberto. É unha iniciativa lanzada en 2004 polo entonces estudante de informática Steve Coast, para evitar os altos prezos para usar a cartografía de Gran Bretaña. Aínda que as tendencias están cambiando, e máis no ámbito europeo pola Directiva INSPIRE (Infraestrutura de información xeográfica en Europa) adoptada polo Parlamento Europeo en 2007, na a maioría dos países do mundo, a información xeográfica moitas veces non é libre para usarse de calquer xeito, e mesmo se o usuario paga para o seu desenvolvemento a través de impostos, moitas veces debe (por sorte cada vez menos) pagar tamén a súa adquisición. Ademáis, as licenzas de uso normalmente condicionan e limitan o seu emprego, o que pode representar conflitos en moitas ocasións. OSM cambiar esta situación, xa que son os propios usuarios os que crean e corrixen os datos vectoriais dos mapas mediante ferramentas de edición , cas que se dixitalizan directamente sobre ortofotos ou outras fontes cartográficas, ou ben usando a información capturada con dispositivos GPS. Actualmente, o proxecto ten máis de 4.500.000 de usuarios rexistrados, crecendo a un ritmo mensual espectacular, e con grupos de usuarios en todo o mundo, que xeneran máis de 80 millóns de edicións de datos cada mes, e teñen unha cita anual para avaliar o State of the Map . O feito de que na maioría dos casos o único interese para cargar información, é a voluntade dos usuarios, sen considerar as cuestións comerciais de outras iniciativas empresariais, fai que OSM teña información de lugares en calquera lugar do mundo, sen importar o poboado que sexa.
Captura do mapa de Maputo (Mozambique) en OpenStreetMap el 15/06/2018
Unha das accións máis interesantes de OSM é o seu uso en proxectos de cooperación para o desenvolvemento, e especialmente nas emerxencias humanitarias. Tanto é así que hai un grupo específico chamado HOT (Team OpenStreetMap Humanitaria) responsable da coordinación das tarefas de cartografiado en situacións de desastres naturais que requiren accións humanitarias urxentes, conseguindo ofrecer en poucas horas ou días, unha nova cartografía deses lugares, o que axuda enormemente aos equipos de emerxencia na xestión destas operacións.
A principal fortaleza de OSM é que os seus datos cartográficos distribúense baixo unha licenza aberta , polo que a partir dos seus elementos, non só calquera cun navegador web pode visualizar e consultar mapas actualizados , senon que tamén pode usar estes datos para crear novos mapas e facer análises en numerosos ámbitos. A medida que o proxecto OSM madurou, e a súa base de datos mellorou en calidade e cobertura, foron xurdindo en torno a el, todo un ecosistema de ferramentas e servizos que dan aínda máis valor a este proxecto .
#/media/File:J._VERMEER_-_El_ge%C3%B3grafo_(Museo_St%C3%A4del,_Fr%C3%A1ncfort_del_Meno,_1669).jpg){kind=link}